Siedmiograj Maria z Sienkiewiczów, pseud. Piotr Smółka (1907–1977), pisarka dla dzieci i młodzieży, dyrektor, kierownik artystyczny i kierownik literacki teatru lalek. Ur. 3 IV we Lwowie, była córką adwokata Wacława Sienkiewicza i Aleksandry z Kudewiczów.
W r. 1927 zdała maturę w lwowskim Gimnazjum Państwowym im. Królowej Jadwigi. Ukończyła też Konserwatorium Muzyczne (pianistyka). Do r. 1932 pracowała jako kreślarka i maszynistka w biurze architektonicznym Eugeniusza Czerwińskiego, a w l. 1932–4 jako urzędniczka w Zakładzie Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych. Równocześnie studiowała w l. 1930–3 na Wydz. Ogólnym Politechn. Lwow. (grupa rysunkowa). Studiów nie ukończyła. Po wyjściu w r. 1933 za mąż za matematyka Zdzisława Siedmiograja przeniosła się do Strzyżowa, gdzie jej mąż był nauczycielem gimnazjum, założyli tu i prowadzili kółka: muzyczne, recytatorskie i amatorski teatrzyk. W r. 1938 wyjechali do Krzemieńca, S. pracowała tu jako nauczycielka. Nie wiadomo, co robiła po aneksji Wołynia przez ZSRR.
Podczas okupacji niemieckiej S. była robotnicą w makaroniarni. Zagrożeni aresztowaniem przez Niemców za udział w tajnym nauczaniu, Siedmiograjowie przenieśli się we wrześniu 1943 do rodzinnego miasta męża – Kolbuszowej. S. uczyła tu w Zawodowej Szkole Przemysłowej i Kupieckiej (1943–5) oraz brała udział w tajnym nauczaniu. Pracę nauczycielską kontynuowała po okupacji od sierpnia 1944 w zorganizowanym w Kolbuszowej gimnazjum i liceum. Równocześnie od lutego do września 1945 była urzędniczką w referacie kultury i sztuki w tamtejszym Starostwie Powiatowym, po czym wyjechała wraz z mężem, który został pracownikiem naukowym Politechn. Krak., do Krakowa i w l. 1945/46–1948/49 studiowała polonistykę na Wydz. Humanistycznym UJ, gdzie uzyskała absolutorium. W l. 1949–53 była nauczycielką najpierw w Liceum Odzieżowym w Busku-Zdroju (do listopada 1950), a potem w Gimnazjum i Liceum dla Pracujących w Kolbuszowej (od września 1951).
Gdy choroba serca uniemożliwiła S-owej pracę w szkole, została w r. 1953 instruktorem artystycznym w kolbuszowskim Powiatowym Domu Kultury. Prowadziła tutaj do r. 1955 amatorskie zespoły teatralne: wystawiła sztukę „U Wita Stwosza” M. Mazurowej i „Ciotunię” A. Fredry – objechała z nimi kilka wsi pow. kolbuszowskiego. Pracowała również w kolbuszowskim radiowęźle i prowadziła kursy urządzane w Rzeszowie dla kierowników świetlic. Mieszkając nadal w Kolbuszowej, objęła w maju 1956 kierownictwo artystyczne, a potem dyrekcję (do 30 VI 1968) półzawodowego, a wkrótce zawodowego teatru lalek w Jarosławiu, noszącego od jesieni 1956 nazwę Teatr Lalki i Aktora «Kacperek», przeniesionego w r. 1957 do Rzeszowa (upaństwowiony w r. 1962). Objeżdżała z nim miasta, miasteczka i wsie woj. rzeszowskiego. Sporadycznie zajmowała się reżyserią (m.in. „Miś Kurpik” S. Iłowskiego, własne Przygody Misia). Od 1 VII 1968 do 31 III 1970 była kierownikiem artystyczno-literackim «Kacperka». W l. 1960–6 podlegał jej również działający przy «Kacperku» objazdowy Zespół Miniaturowych Aktorów «Bajka», będący jedynym w Polsce teatrem aktorów-liliputów.
Dla potrzeb «Kacperka» została S. autorką: w r. 1956 zadebiutowała w nim opartą na Andersenowskich motywach baśnią sceniczną O złej królowej, sierotce królewnie i krasnoludkach, po niej nastąpiły dalsze, a wśród nich ogłoszone także drukiem: Taka sobie bajka o koronie króla Kołka (W. 1962), oparta na motywach ludowych bajka w 3 aktach Jak Wojtek Muzykant odwiedził piekło (W. 1963, grana – poza Polską – także na Słowacji), Przygoda nie z tej ziemi (W. 1964, po pseud. Piotr Smółka). Opracowała dla «Kacperka» kilka adaptacji (m.in. „Paziów króla Zygmunta” A. Domańskiej, „O krasnoludkach i sierotce Marysi” M. Konopnickiej, „Starej baśni” J. I. Kraszewskiego, „Słodkiego i słonego morza” W. Odojewskiego, „Małej syreny” H. Ch. Andersena, „Rusłana i Ludmiły” A. Puszkina, „Pierścienia i róży” W. M. Thackeraya).
W r. 1970 S. przeszła na emeryturę, ale nadal prowadziła zespół dziecięcy w Zakładowym Domu Kultury Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Rzeszowie. W r. 1970 została przyjęta do Związku Literatów Polskich (później pełniła funkcję sekretarza jego Rzeszowskiego Oddziału). Ok. r. 1973 przeniosła się na stałe do Rzeszowa, gdzie już poprzednio okresowo mieszkała. Od r. 1969 ogłaszała w prasie, głównie rzeszowskiej, opowiadania o tematyce wiejskiej, przeważnie współczesnej, o tendencjach moralizatorskich, zebrane później w tomach Tomkowe szczęście. 13 opowiadań (W. 1972) i Inne niebo (W. 1977). Utwory te zyskały dużą poczytność, były wznawiane, także po śmierci S-owej (wybór pt. Drewniaki, W. 1980). Ogłosiła również powieść dla młodzieży o podobnej tematyce pt. Morze zielone jak łąka (W. 1975). S. współpracowała przez wiele lat z rozgłośnią rzeszowską Polskiego Radia. Działała w Lidze Kobiet i w Stronnictwie Demokratycznym. W r. 1970 otrzymała doroczną nagrodę Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie za twórczość dla dzieci, a w r. 1975 nagrodę literacką im. Juliana Przybosia. Zmarła w Rzeszowie 15 II 1977 i została pochowana na cmentarzu w Kolbuszowej.
W małżeństwie ze Zdzisławem Siedmiograjem (zm. 29 I 1962), asystentem katedry matematyki Politechn. Lwow. (1926–9), później nauczycielem gimnazjalnym, a od r. 1945 zastępcą profesora i kierownikiem katedry matematyki na Politechn. Krak., S. miała jedno dziecko, które zmarło po urodzeniu.
Chudek J., Z materiałów biobibliograficznych dotyczących pisarzy zmarłych w r. 1977, „Roczn. Liter.” 1977 (bibliogr.); Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1956 i n.; Bartelski L. M., Polscy pisarze współcześni, W. 1977; Słown. Teatru Pol., II (bibliogr.); – Czartoryski M., O Marii z Sienkiewiczów Siedmiograj – pisarzu i człowieku, „Profile” 1979 nr 2 (fot.); tenże, Serce w herbie, Rzeszów 1984 (fot.); Dwudziestolecie Państwowego Teatru Lalki i Aktora Kacperek, Rzeszów 1976 (fot.); Jurkowski H., Dzieje teatru lalek, W. 1984; Łyp M. A., Literacka młodość Rzeszowa, Rzeszów 1990 s. 151–7; Politechnika Lwowska 1844–1945, Wr. 1993 (Z. Siedmiograj); – XVIII i XIX program Politechniki Krakowskiej na l. akad. 1962/63 i 1963/64, Kr. 1962 s. 290–1 (Z. Siedmiograj); – Informacje Marka Waszkiela z W.
Rościsław Skręt